Optymalny dobór wodomierza jako warunek zwiększenia przychodów przedsiębiorstwa wodociągowego

Optymalny dobór wodomierza jako warunek zwiększenia przychodów przedsiębiorstwa wodociągowego

Z moich wieloletnich doświadczeń wynika, że coraz więcej przedsiębiorstw stosuje różnorodne praktyki walki ze stratami wody. Sam jestem autorem wieloaspektowego programu ograniczania tych strat, składającego się z 9 obszarów, który z powodzeniem wdrażam u swoich klientów.

Jednak wielu z nich chce zacząć od rzeczy „wielkich” – takich jak GIS, strefowanie czy monitoring, zapominając, że zmniejszanie strat pozornych zaczyna się po prostu od… wodomierza. Po prostu, a jednak nie prosto, ponieważ chcąc zoptymalizować dobór wodomierzy w przedsiębiorstwie, należy zdać sobie sprawę, że:

  • Obecnie nie ma żadnego obowiązującego aktu prawnego, który jednoznacznie stwierdza, w jaki sposób należy dobierać wodomierze, a wiele przedsiębiorstw przewymiarowany wodomierz zastępuje wyższą klasą – parametr R,
  • w prawie podane są jedynie ogólne warunki – na przykład wielkość wodomierza dobiera się na podstawie szacowanego strumienia objętości, ciśnienia oraz właściwości fizycznych i chemicznych,
  • nie ma urealnionych wzorów obliczeniowych, a te, które funkcjonują w praktyce – z lat 90., zawyżają wielkość wodomierzy,
  • przewymiarowany wodomierz nie tylko więcej kosztuje, ale również zazwyczaj nie domierza pewnej ilości wody dla przedsiębiorstwa wodociągowego.
Czy w tym szaleństwie jest metoda?

W związku z tą niejednoznacznością już wiele lat temu zaproponowałem metodę zwaną „statystyczną”, którą wdrożyły przedsiębiorstwa m.in. w Bydgoszczy, Częstochowie, Gdańsku, Kołobrzegu, Łodzi, Katowicach, Rzeszowie czy Krakowie.

Opiera się ona na założeniu, że natężenie przepływu wody można opisać funkcją zależną od objętości zużywanej wody, liczbą lokali, liczbą obsługiwanych mieszkańców. W zależności od sposobu użytkowania obiektu, jego funkcji i zabezpieczenia ppoż. jesteśmy w stanie podać q3/qn i R wodomierza optymalnego dla danego podłączenia wodociągowego oraz wyliczyć straty wody/dodatkowy przychód z zastosowania nowego urządzenia.

Od czego należy zacząć?

Warto zadać pytanie, jaką sumaryczną objętość wody fakturujemy wodomierzami różnych średnic. Dla wybranych systemów wodociągowych przedstawiamy zestawienie wodomierzy w zależności od danych opisujących system wodociągowy. Czasem jest tak, że 10% wodomierzy odpowiada za ponad 50% przychodów przedsiębiorstwa – i tu trzeba zacząć. W innych przedsiębiorstwach, szczególnie mniejszych, należy pamiętać o stosowaniu wodomierzy DN 20 i q= 2,5 m3/h, co dodatkowo przysporzy o 5-10% większy przychód w przedsiębiorstwie.

Miasto A B C D E F G
Liczba mieszkańców 32250 53000 79625 91000 119080 357650 1890000
Liczba podłączeń wodociągowych szt. 3423 5634 20866 12803 9485 27542 99184
Długość sieci wodociągowej, km 135 150,4 490 349,8 250,4 742,03 4230
Liczba wodomierzy w szt./% – średnice DN 15 292 3320 13315 2396 1300 1056 0
15 8,53% 58,93% 63,81% 18,71% 13,71% 3,83% 0,00%
20 2764 1574 6451 9386 7000 17579 68722
20 80,75% 27,94% 30,92% 73,31% 73,80% 63,83% 69,29%
15 i 20 w % 89,28% 86,87% 94,73% 92,03% 87,51% 67,66% 69,29%
25 166 249 300 441 333 3819 9675
25 4,85% 4,42% 1,44% 3,44% 3,51% 13,87% 9,75%
32 82 188 7 156 57 204 0
32 2,40% 3,34% 0,03% 1,22% 0,60% 0,74% 0,00%
40 73 199 252 253 664 2864 10289
40 2,13% 3,53% 1,21% 1,98% 7,00% 10,40% 10,37%
25-40 w % 9,38% 11,29% 2,68% 6,64% 11,11% 25,01% 20,13%
50 28 71 267 124 71 1408 7392
50 0,82% 1,26% 1,28% 0,97% 0,75% 5,11% 7,45%
65 0 0 206 12 3 34 0
65 0,00% 0,00% 0,99% 0,09% 0,03% 0,12% 0,00%
80 13 23 62 30 45 416 2372
80 0,38% 0,41% 0,30% 0,23% 0,47% 1,51% 2,39%
100 4 7 5 5 12 146 720
100 0,12% 0,12% 0,02% 0,04% 0,13% 0,53% 0,73%
150 1 3 1 0 0 16 129
150 0,03% 0,05% 0,00% 0,00% 0,00% 0,06% 0,06%
200 0 0 0 0 0 0 14
200 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,01%
50-150% 1,31% 1,79% 2,59% 1,34% 1,38% 7,28% 10,58%
Suma wodomierzy DN 40-200 118 300 586 412 792 4834 20916
Liczba wodomierzy DN 40-150/km sieci 0,87 1,99 1,19 1,18 3,16 6,51 4,94
% WODOMIERZY DN 40-200 3,45% 5,32% 3,80% 3,31% 8,38% 17,67% 20,96%

Rys.: Struktura wielkości wodomierzy w wybranych miastach w Polsce (opracowanie Piotr Tuz)

Szklanka do połowy pusta czy pełna?

Z zadowoleniem obserwuję, jak ograniczanie strat wody coraz bardziej staje się troską polskich przedsiębiorstw wod.-kan., zdających sobie sprawę z trudności, jakie niesie wdrożenie nowej dyrektywy wodnej. Na konferencjach branżowych wielu z Państwa prezentuje swoje osiągnięcia i dobre praktyki w tej dziedzinie. Zmieniłbym jednak tę perspektywę – poprzez wyjście od świadomości skupionej na stracie i jej unikaniu ku świadomości ukierunkowanej nazwiększanie przychodów przedsiębiorstwa.

U jednego z naszych klientów wraz z zespołem zoptymalizowaliśmy 16 500 wodomierzy. Dzięki tym zmianom dodatkowy zysk ze sprzedaży wody w skali roku wyniesie 2,88 mln zł, co oznacza zwrot nakładów z inwestycji po 301 dniach.

Teraz klient jest gotowy na kolejne kroki ku zwiększaniu przychodów – w jego przypadku będzie to wdrożenie systemu zdalnego odczytu i monitoringu.

Rys. Wieloaspektowy program ograniczania strat wody dostosowany do potrzeb przedsiębiorstwa (opracowanie Piotr Tuz)

Gdzie zmierzają nasze pieniądze?

Zakończę słowami Johna C. Maxwella – znanego coacha i autora w dziedzinie przywództwa: „Zrobić budżet to wskazać swoim pieniądzom, dokąd mają iść, zamiast się zastanawiać, gdzie się rozeszły”. Życzę Państwu, byście w swoich przedsiębiorstwach wskazywali pieniądzom właściwy kierunek. Jeśli potrzebują Państwo wsparcia w dziedzinie ograniczania strat, a zarazem zwiększania przychodów, razem z zespołem ekspertów jesteśmy do Waszej dyspozycji.

 

dr inż. Piotr Tuz, dyrektor handlowy, członek Zarządu WES Sp. z o.o.
p.tuz@wes.info.pl 


Artykuł powstał na podstawie wystąpienia podczas konferencji  WODA.ŚCIEKI.OSADY 2022 Izby Gospodarczej “Wodociągi Polskie” .
Został opublikowany również:
w serwisie Izby Gospodarczej “Wodociągi Polskie” – LINK
w Kwartalniku “Wodociągi Polskie” nr 22(76)/2022 – LINK

Powiązane wpisy

Menu